پنج سال پیش، گروهی از دانشمندان علم تغذیه مطالعه کردند که آمریکاییها چه غذاهایی میخورند و به نتیجهی بهتآوری رسیدند: بیش از نیمی از تمام کالریهایی که هر آمریکایی بهطورمتوسط مصرف میکند، از غذاهای بهشدت فراوریشده میآید که بهعنوان فرمولاسیونهای صنعتی تعریف میشود و مقادیر زیادی قند، نمک، روغن، چربی و دیگر افزودنیها را باهم ترکیب میکند.
بهگزارش نیویورکتایمز، غذاهای با درجهی فراوری زیاد با وجود ارتباطشان با چاقی، بیماری قلبی، دیابت نوع ۲ و دیگر مشکلات سلامتی، همچنان در رژیم غذایی آمریکاییها حرفاول را میزنند. این نوع غذاها ارزان و راحت هستند و در جهت دارشتن طعم دلچسب مهندسی و بهطور گستردهای با صنعت غذا عرضه میشوند. بااینحال، بسیاری از دانشمندان میگویند یکی دیگر از دلایل مصرف فراوان این نوع غذاها آن است که برای بسیاری از افراد فقط وسوسهانگیز نیستند؛ بلکه اعتیادآور نیز هستند. البته دانشمندان دراینباره اختلافنظر دارند.
اخیرا مجلهی American Journal of Clinical Nutrition علم پشتصحنهی اعتیاد غذایی و این موضوع را بررسی کرده است که آیا غذاهای فوقفراوریشده ممکن است در پرخوری و چاقی مؤثر باشند. در این مطالعه، بحث میان دو کارشناس برجسته، یعنی دکتر اشلی گیرهارت، دانشیار گروه روانشناسی دانشگاه میشیگان و دکتر یوهانس هیببرند، رئیس گروه روانپزشکی و روانشناسی دانشگاه دویسبورگ اسن آلمان، مطرح میشود. دکتر گیرهارت، روانشناس بالینی، به ایجاد «مقیاس اعتیاد به موادغذایی ییل» کمک کرده که پرسشنامهای است که از آن برای تعیین این موضوع استفاده میشوند که فرد علائم رفتار اعتیادآور دربرابر غذا را نشان میدهد یا خیر.
دکتر گیرهارت و همکارانش در مطالعهای روی بیش از پانصد نفر دریافتند که برخی از غذاها احتمالا موجب رفتارهای غذایی شبیه اعتیاد میشوند؛ مانند ولع شدید، کنترلنکردن و ناتوانی در کاهش مصرف با وجود تجربهی پیامدهای مضر و تمایل شدید برای توقف مصرف آنها. در صدر این فهرست پیتزا، شکلات، چیپس سیبزمینی، شیرینیها، بستنی، سیبزمینی سرخشده و چیزبرگر قرار داشت.
دکتر گیرهارت در پژوهشش دریافت که غذاهای بهشدت فراوریشده اشتراکات زیادی با مواد اعتیادآور دارند. اجزای آنها همچون سیگار و کوکائین، از گیاهان و غذاهای طبیعی گرفته و ترکیباتی که موجب کاهش جذب آنها میشود (مانند فیبر، آب و پروتئین)، از آنها حذف میشود. سپس لذتبخشترین عناصر آنها تخلیص و به فراوردههایی تبدیل میشود که بهسرعت جذب خون میشوند و توانایی آنها را برای فعالکردن بخشهایی از مغز افزایش میدهد که پاداش و عواطف و انگیزش را تنظیم میکنند.
بهگفتهی دکتر گیرهارت، نمک، غلیظکنندهها، طعمدهندههای مصنوعی و دیگر افزودنیهای موجود در غذاهای بهشدت فراوریشده با تقویت ویژگیهایی مانند بافت و احساس دهانی جاذبهی آنها را افزایش میدهد، به همان شکلی که سیگار حاوی مجموعهای از افزودنیهای طراحیشده برای افزایش قابلیت اعتیادآوری است. برای مثال، منتول به پوشاندن طعم تلخ نیکوئین کمک میکند؛ درحالیکه کاکائو که در برخی از سیگارها استفاده میشود، مجاری هوایی را متسع میکند و جذب نیکوتین را افزایش میدهد.
دکتر گیرهارت بیان میکند وجهی مشترک میان وسوسهانگیزترین غذاهای فوقفراوریشده این است که آنها حاوی مقادیر زیادی چربی و کربوهیدراتهای تصفیهشده هستند. این ترکیب قوی بهندرت در غذاهای طبیعی دیده میشود که انسان برای خوردن آنها تکامل پیدا کرده است؛ مانند میوهها، سبزیجات، گوشت، مغزهای گیاهی، عسل، لوبیا و دانهها. بسیاری از غذاهایی که در طبیعت یافت میشوند یا از کربوهیدرات یا از چربیها سرشار هستند؛ اما معمولا حاوی مقادیر زیادی از هر دو نیستند. دکتر گیرهارت میگوید:
منبع:
https://www.zoomit.ir/health-medical/368224-unhealthy-foods-are-addictive/